Wyśmiewanie w szkole to problem, z którym borykają się dzieci w każdym wieku. Coś, co przez dorosłych może być zbywane jako zwykłe przekomarzanie się, dla dziecka z czasem staje się traumą, która zostanie z nim na lata. Dlaczego dzieci wyśmiewają i są wyśmiewane? Jak my, rodzice, może pomóc swojemu dziecku, gdy jest ofiarą szykan? Do kogo się udać?
Dlaczego dzieci wyśmiewają rówieśników?
Dzieci potrafią zachowywać się wobec swoich rówieśników naprawę okrutnie. Nie wynika to jednak z wrodzonej złośliwości, genów sprawiających, że niektóre maluchy rodzą się z potrzebą umniejszania innym. Mali tyrani to zwykle wynik różnorodnej mieszanki: środowiska, w jakim się wychowały, poprzednich doświadczeń, własnych niepewności sprawiających, że chcą zostać oprawcą zanim ktoś uczyni z nich ofiarę. Bardzo często dzieci zastraszają swoich rówieśników przede wszystkim z powodu potrzeby zwrócenia na siebie uwagi i akceptacji przez grupę.
Dzieci, które wydają się słabsze, są cichsze, nie integrują się z grupą są dla nich wtedy łatwym celem: mogą zaimponować reszcie grupy poprzez zdominowanie innego dziecka, wzmocnić swoją pozycję społeczną. „Patrzcie na niego, jest inny i nie pasuje do nas. Jesteśmy lepsi, więc możemy go traktować gorzej” – właśnie takie myśli przewijają się przez głowi dzieci wyśmiewających swoich rówieśników. Tego typu przekonania wynoszą przede wszystkim z domu: kiedy widzą, że ich rodzice traktują osoby słabsze lub odrzucone gorzej, stwierdzają, że to naturalna kolej rzeczy i same muszą wpisać się w ten szkodliwy schemat.
Dzieci wyśmiewają innych również z powodu potrzeby podbudowania swojej pewności siebie. Być może trudna sytuacja rodzinna sprawia, że wyżywają się emocjonalnie na rówieśnikach i wyśmiewanie dziecka, które uzna za wrogie stanowi dla niego ujście wszystkiego, co gromadzi się poza szkołą. Oczywiście, w żaden sposób nie usprawiedliwia to uczniów wyśmiewających swoich kolegów. To, że jeszcze nie potrafią w zdrowy sposób wyrażać swoich negatywnych emocji nie zwalnia ich z odpowiedzialności traktowania innych z szacunkiem. Zrozumienie, dlaczego dzieci wyśmiewają innych jest jednak konieczne, jeśli chcemy rzeczywiście rozprawić się z tym problemem.
Kto pomoże nam, gdy nasze dziecko jest wyśmiewane?
Gdy dziecko w szkole doświadcza szykan, zastraszania, wykluczenia i innych nieprzyjemnych zachowań ze strony jednego rówieśnika lub grupy kolegów i koleżanek z klasy, istnieje kilka instytucji, do których rodzice mogą się zwrócić, aby uzyskać pomoc i wsparcie. Pierwszym krokiem powinno być zawsze skontaktowanie się z wychowawczynią bądź wychowawcą naszego dziecka. Nauczyciele i kadra szkolna mają obowiązek zapewnić bezpieczne i sprzyjające rozwojowi środowisko dla uczniów, dlatego powinni być gotowi podjąć działania w celu rozwiązania problemu.
Często nauczyciel zaprasza wtedy rodziców wraz z dzieckiem na rozmowę i konfrontacje z dzieckiem wyśmiewającym oraz jego rodzicami. Jeśli sprawa nie zostanie wtedy rozwiązana, musimy iść „wyżej” – czyli do dyrekcji. Gdy nawet i ten krok zawiedzie pozostaje jedynie zabranie sprawy do kuratorium. Nie dajmy się stłamsić i zmusić do zmiany szkoły – nasze dziecko nie jest w tej sytuacji niczemu winne. Jeśli to jednak nasza pociecha pragnie zmienić środowisko i odciąć się od toksycznej grupy rówieśniczej, postarajmy się zapewnić jej maksymalny komfort.
Jak wesprzeć dziecko w tej sytuacji?
Jak my, rodzice, możemy pomóc naszemu dziecku, gdy dowiemy się, że jest wyśmiewane? Będzie potrzebowało wszelkiego wsparcia, jakie jesteśmy wtedy w stanie zapewnić. Nie zbywamy i nie negujemy jego uczuć, zamiast tego uważnie słuchajmy i pokażmy naszemu dziecku, że może na nas polegać. Postarajmy się wspólnie znaleźć rozwiązanie: przedyskutować potencjalne reakcje na wyśmiewanie, które pomogą nie eskalować konfliktu. Zapewniaj dziecko, że to nie jego wina i że nie musi się przez to zmieniać, nic nie jest z nim nie tak. Samoocena wyśmiewanego dziecka może spaść radykalnie, dobrze jest więc wesprzeć jego pewność siebie. Nie bójmy się też skorzystać z pomocy specjalistów – pedagoga szkolnego lub psychologa dziecięcego.
