Przez pierwsze 3 miesiące od urodzenia noworodek głównie śpi, nie licząc oczywiście długich posiłków, które są także chwilami bliskości z mamą. Po ukończeniu trzeciego miesiąca życia niemowlak jest już bardziej skory do obserwacji otoczenia, okresy czuwania pomału stają się coraz dłuższe, a reakcje na bodźce coraz bardziej zauważalne.
Od urodzenia do maluszka należy mówić, głos rodziców i innych bliskich osób uspokaja dziecko. Opowiadaj co robisz przy dziecku (np. „Teraz zmienię … – imię dziecka – pieluszkę”) i mów o tym co robisz w ogóle (np. „Mama teraz przygotuje obiad”). Mów, wyjaśniaj, nawet jeśli wiesz, że maluch jeszcze niewiele z tego rozumie. Słuchanie twojego głosu jest dla niego przyjemnością.
Z czasem niemowlak staje się bardziej wymagający jeśli chodzi o obecność przy nim, wydaje dźwięki, nawołuje, potrafi sygnalizować chęć bycia w towarzystwie. Jak i w co się bawić z malutkim dzieckiem?
Zabawy z 3- i 4-miesięcznym dzieckiem
Niemowlak chętnie będzie oglądał pokazywaną mu zabawkę czy inne przedmioty w różnych kolorach, może też już zacząć podejmować próby ich złapania. Jeśli tak będzie, przygotuj zabawki, grzechotki z cienkimi elementami, dobrze pasującymi do małej rączki.
W czasie leżenia na brzuszku – które należy praktykować regularnie jak najdłużej, bądź krótko, ale kilka razy dziennie – kładź przed dzieckiem kolorowe przedmioty, zabawki, możesz użyć też przedmiotów codziennego użytku, tłumacząc i pokazując przy okazji dziecku do czego służą. Zachęci to malucha do wyciąganie po nie rączki i prób przesuwania się w ich kierunku.
Śpiewaj dziecku, tańcz z nim na rękach w takt puszczanej muzyki, bawcie się w zabawy z użyciem rączek i nóżek: „Kosi kosi łapki”, „Jedzie rowerek na spacerek…”, „Jedzie sobie pan, pan, na koniku sam, sam”. Wszelkie znane ci z dzieciństwa lub otoczenia rymowanki nadają się do tego typu aktywności i świetnie stymulują rozwój dziecka.
Dzieci w tym okresie życia zaczynają interesować się swoim ciałem, bawcie się paluszkami u rączek, nóżek, liczcie je, opowiadaj o nich z wykorzystaniem zabawy „Tu sroczka kaszkę ważyła”, porównujcie ich wielkość.
Oczywiście nadal dużo się przytulajcie. Jeśli maluch się nie boi, leżąc chwyć go mocno pod pachami i podnoś, a następnie zbliżaj do swojej twarzy jego buzię dając całuska lub robiąc „nosek – nosek”. Takie „latanie” może już być dla niego dużą frajdą.
Zabawy z 5- i 6- miesięcznym dzieckiem
Twój maluch szybko się rozwija i zaczyna być coraz bardziej mobilny. Wykorzystaj to do wspólnej dobrej zabawy! Turlajcie się razem – bezpieczna będzie podłoga z dywanem lub kocem, aby dziecko się nie uderzyło.
Ucz malucha nazw przedmiotów pokazując i nazywając codziennie te same otaczające go rzeczy. Obserwujcie otoczenie – ptaki za oknem, ruch gałęzi drzew na wietrze, przejeżdżające samochody, przesypywanie się ziaren w butelkach plastikowych (łatwo można przygotować kilka takich butelek z różną zawartością) – przy okazji wydobędziecie z nich różne dźwięki.
Chwytające już dobrze rączki chętnie poznają różne rodzaje powierzchni, materiałów, temperatur (chłodne, ciepłe). Tłumacz już także maleństwu na pokazywanych przykładach różnice wielkości przedmiotów – małe, duże, itp. Wracaj do rymowanych zabaw, wierszyków, które dziecko już zna, na pewno zareaguje radością kiedy znów je usłyszy.
Ćwiczcie chwytanie i przekładanie przedmiotów z rączki do rączki, a także podawanie rzeczy raz jedną raz drugą ręką innej osobie.
Jeśli dziecko próbuje już siadać, bawcie się w podciąganie za obie rączki z pozycji leżącej do siadu. Po krótkiej chwili delikatnie i pomału wróćcie do leżenia. Ćwiczcie czołganie lub raczkowanie – w zależności od tego co wybrało twoje dziecko.
Układajcie zabawki od najmniejszej do największej, grupujcie kolorami, oglądajcie książeczki przeznaczone dla 5-6 miesięcznych maluchów, słuchajcie razem piosenek dla dzieci, śpiewajcie je i powtarzajcie teksty. Dużo mówienia i komunikowanie się dzieckiem także na tym etapie jest niezbędne dla jego prawidłowego rozwoju.
Fotelik do karmienia może wam też już służyć do zabaw – układanie na nim przedmiotów i zrzucanie ich przez dziecko, a podnoszenie przez ciebie potrafi na długo zająć malucha.
Toczcie przedmioty po podłodze i obserwujcie je, wprawiajcie w ruch różne zabawki, ale też np. plastikową butelkę z wodą – jej przelewanie może się okazać fascynujące dla dziecka.
Kilka razy w ciągu dnia stawajcie przed lustrem obserwując wasze odbicia, a także zbliżające się i oddalające dziecko – trzymaj je mocno w pozycji jak do zabawy w samolot, podchodź i oddalaj się od lustra. Ta zabawa może je rozśmieszyć.
Bezpieczne „latanie” na rękach rodziców nadal jest – i długo jeszcze będzie – dla malucha nie lada atrakcją.
Zabawy z 7- i 8- miesięcznym dzieckiem
Już doskonale wiesz jaki rodzaj zabaw lubi twoje dziecko, co je śmieszy, czego się domaga. Bawcie się więc w ulubione i sprawdzone zabawy, uczcie nowych wierszyków, piosenek, wprowadzaj książeczki dostosowane do wieku dziecka.
Bawcie się w chowanego – dziecko przykrywa głowę pieluszką, cienkim kocykiem, a ty wołasz „A kuku” gdy się odsłoni. Chowaj się za łóżeczkiem, krzesłem i pomału pojawiaj także mówiąc „A kuku!”.
Spróbujcie wykorzystać do zabaw dmuchaną piłkę – razem na niej siadajcie i bujajcie się lekko, możesz spróbować przytrzymać na niej samo dziecko. Może to już także czas na delikatne huśtanie? Musisz tu rozpoznać potrzeby własnego dziecka – jedne maluchy będą zachwycone, inne będą się bały. Nie należy dziecka zmuszać ani namawiać – albo jeszcze dorośnie do takiej atrakcji, albo po prostu nigdy nie będzie tego lubiło. Ma do tego pełne prawo. Zawsze pamiętaj, że dziecko to indywidualna jednostka, różna od ciebie i kogokolwiek innego z waszej rodziny.
Zabawy z 9- i 10- miesięcznym dzieckiem
Maluch rośnie, zmieniają się jego potrzeby i zabawy. Niekoniecznie jednak musi za tym iść kosztowna wymiana zabawek. Twoje dziecko odkrywa świat wokół siebie, a twoim zadaniem jest mu w tym pomóc. Patyk czy szyszka na spacerze, kartonowe pudło, kredki czy farby w domu, kreda na chodniku doskonale zastąpią sklepowy plastik i pozwolą dziecku na harmonijny rozwój. Lepcie z mas plastycznych, razem przyrządzajcie posiłki (wszystko musi być bezpieczne dla dziecka), budujcie z klocków, dużo czytaj dziecku i słuchaj z nim bajek czy słuchowisk dla dzieci. Wciąż i jeszcze więcej opowiadaj o tym jak działa to co wokół dziecka, wyjaśniaj w prosty sposób mechanizmy przyrody.
Nie zapominaj o muzyce – jest ważna na każdym etapie rozwoju malucha. Słuchajcie, tańczcie razem, śpiewajcie, wystukujcie rytm na różnych instrumentach czy przedmiotach.
Nie rezygnuj z dotychczasowych zabaw, jeśli dziecko je lubi i nie znudziły mu się one. Dla ciebie mogą być już uciążliwe, ale dla malucha to jego bezpieczny, znany świat.
Zabawy z rocznym dzieckiem
Twój maluch zaczyna już chodzić, mówić. Wciąż widzisz jak ogromne postępy robi w rozwoju fizycznym i psychicznym i starasz się za nimi nadążyć. Roczne dziecko chłonie świat całym sobą, nadmiar bodźców może też być dla niego męczący. Znacie się już jednak dobrze i wiesz co twoje dziecko lubi, jakie zabawy sprawiają mu przyjemność, jaka aktywność go cieszy. Pamiętaj, że nie umie się ono jeszcze skupić na dłużej przy jednej czynności.
Tak jak poznawanie różnych faktur i powierzchni, ciekawe dla dziecka w tym wieku może być poznawanie smaków – kawałków owoców i warzyw, małych porcji różnych potraw (np. kasz, makaronów o odmiennych kształtach, kolorach). Pozwól dziecku posmakować i wybrać to co dla niego jest dobre. Przy okazji może odkryjesz nowe upodobania kulinarne swojej pociechy.
Kartony to bardzo twórczy element zabaw z dzieckiem, budujcie z nich domek, rakietę, statek, co tylko przyjdzie wam do głowy i ruszajcie w wymyśloną podróż. Ozdóbcie wasze dzieło farbami bądź kredkami świecowymi. Malowanie i rysowanie doskonale rozwija umiejętności manualne.
Używajcie też codziennych sprzętów do przearanżowania dobrze już znanej dziecku powierzchni mieszkania – z krzeseł i koca zróbcie namiot i np. zjedzcie w nim podwieczorek. Te same sprzęty przydadzą się przy budowie tunelu czy zamku dla księżniczki albo rycerza. Ćwiczcie razem – prosta gimnastyka to także element rozwoju koordynacji ruchowej.
Pamiętaj, aby zabawy rozwijały wyobraźnię twojego dziecka – czytajcie książki, słuchajcie nagranych bajek i słuchowisk, twórzcie wspólnie historie i scenariusze zabaw, budujcie z klocków, lepcie z mas plastycznych.
Przy tym wszystkim dużo rozmawiajcie, przytulajcie się i cieszcie wspólnym czasem. Chwile twórczo i radośnie spędzone z dzieckiem na pewno zaprocentują w jego rozwoju. Czas poświęcony dziecku nigdy nie jest czasem straconym!
Jestem niepracująca mamą trójki małych szkrabów. Uwielbiam dzielić się moją wiedzą o ich wychowaniu!